Di Antoni Franciszek Mieczysław Madeyski, rzeźbiarz, medalier, malarz, kolekcjoner, urodził się 16 października 1862 roku w Fośni Wielkiej na Wołyniu, zmarł 2 lutego 1939 w Rzymie, gdzie przebywał z przerwami od 1898 r. Zgodnie z własną wolą, Madeyski pochowany został na cmentarzu Campo Verano, w grobowcu artystów polskich, w którym spoczywa do dziś razem z Aleksandrem Gierymskim, Wiktorem Brodzkim i Jadwigą Bohdanowicz. W biogramie zamieszczonym w Słowniku Artystów Polskich (SAP) znajdują się informacje o spuściźnie artysty, uzyskane m.in. od jego spadkobierców zamieszkałych w Warszawie: Zbigniewa Zalewskiego i Ireny Fabiani-Madeyskiej.
„Po śmierci rzeźbiarza wszystkie jego prace, korespondencję oraz zbiory kolekcjonerskie, znajdujące się w rzymskiej pracowni, złożono w składzie meblowym; dopiero w 1963 z pomocą stacji naukowej PAN w Rzymie cały depozyt spisano, sprowadzono do Polski i rozdzielono pomiędzy spadkobierców i MNW.” (SAP)
Spuścizna Madeyskiego znajdująca się w Muzeum Narodowym w Warszawie obejmuje przede wszystkim: materiały warsztatowe artysty, korespondencję z instytucjami, osobami prywatnymi i rodziną, zdjęcia rodzinne. W osobnej teczce znajdują się wszystkie dokumenty związane z Aleksandrem Gierymskim (m.in. rachunki za pobyt i leczenie Gierymskiego w szpitalu psychiatrycznym oraz za pogrzeb, inwentarz dzieł Gierymskiego pozostałych po śmierci artysty w jego pracowni, korespondencja ze spadkobiercami Gierymskiego – siostrzeńcami Stanisławem i Marią Kuczborskimi itd.). Z tych materiałów skorzystała Krystyna Znojewska-Prokop, pisząc artykuł Antoni Madeyski i Aleksander Gierymski – historia przyjaźni. Spuścizna Madeyskiego przekazana do MNW w 1963 roku została powiększona o zakupy poczynione przez MNW w późniejszym latach.
W albumie pt. „Światłoczułe. Kolekcje fotografii w Muzeum Narodowym w Warszawie. Wystawa w 170-lecie ogłoszenia wynalazku fotografii” (Wyd. MNW, s. 219) znajdujemy opis kolekcji zdjęć A. Madeyskiego.
Kolekcja Antoniego Madeyskiego (wybór) s. 219
„(…) Dzieła własne A. Madeyskiego, kolekcja oraz dokumenty i korespondencja pozostałe po śmierci artysty w jego rzymskiej pracowni, złożone przez spadkobierców w 1939 r. w magazynie firmy meblowej „Stein” w Rzymie, w 1963 r. przekazane zostały w depozyt do Muzeum Narodowego w warszawie. Zbiór fotografii znajdujący się w spuściźnie po Madeyskim obejmuje kilkaset odbitek. Największy zespół stanowią reprodukcje dzieł sztuki z muzeów Włoch i Francji (głównie wizerunki rzeźby antycznej i nowożytnej włoskiej z okresu renesansu i baroku, ale także francuskiej i włoskiej rzeźby XIX w.) oraz widoki zabytkowej architektury Półwyspu Apenińskiego i Sycylii. W zbiorze reprezentowani są znani fotografowie działający we Włoszech w 2. poł. XIX w.: Paolo Salviati z Wenecji, Paolo Lombardi ze Sieny, Alfred Noack z Genui, Giorgio Sommer z Neapolu, Giovanni Crupi z Taorminy, Giuseppe Incorpora z Palermo, oraz firmy wydawniczo-fotograficzne: Brogi i Alinari z Florencji, Anderson z Rzymu. Kolekcję uzupełniają zdjęcia artysty przy pracy oraz kilkadziesiąt fotografii dzieł własnych Madeyskiego. W zbiorze zachowały się także fotograficzne portrety Adama Mickiewicza oraz Jana Matejki, które Madeyski wykorzystywał, tworząć rzeźbiarskie wizerunki tych postaci.” (podpisane AM)
Wiele materiałów pozostawionych przez Antoniego Madeyskiego znalazło się w posiadaniu spadkobierców, wśród nich twórczość pisarska artysty.
„Wiele prób lierackich M. zachowało się w rękopisach (wł. Z. Zalewski, Warszawa). Są to wiersze, nowele, wspomnienia oraz przekłady. Pomimo zabiegów autora nie doczekały się one druku. Opublikowany został natomiast szkic Artyści polscy w Rzymie (Sztuki Piękne, VI, 1930, s. 1-19), zawierający wiele interesujących informacji o rzeźbiarzach pol. czynnych w Rzymie u progu XX w.„ (SAP)
Uwaga Piotra Szuberta – autora biogramu Antoniego Madeyskiego w Słowniku Artystów Polskich pozostaje nadal aktualna: „Materiały archiwalne pozostałe po M. wymagają głębszych studiów. Znalazły w nich udokumentowanie głębokie związki rzeźbiarza z losami wielu wybitnych Polaków działających w kraju i za granicą; utrzymywał m.in. bliskie kontakty ze Sławomirem Celińskim, Alfredem Wysockim, Feliksem Koperą, Janem szczepkowskim, Józefem Pankiewiczem, Józefem Gosławskim.” (SAP)
Serdecznie dziękuję Kustoszom Muzeum Narodowego w Warszawie – Paniom Renacie Higersberger oraz Annie Masłowskiej za okazaną pomoc.
Opracowanie i zdjęcia Agata Rola-Bruni
CZYTAJ RÓWNIEŻ:
L. LAMEŃSKI: Rzymskie wspomnienie Antoniego Madeyskiego. Przyczynek do twórczości artysty>>>
ANTONI MADEYSKI – “ambasador” polskości w Rzymie>>>
Groby artystów polskich na cmentarzu Campo Verano w Rzymie>>>
Commenti