ANTONI DYDYCZ: Opisanie odnalezienia relikwii św. Jozafata Kuncewicza na tle jego życia oraz dziejów jego doczesnych szczątków

Artykuł Antoniego Dydycza pt. „Opisanie odnalezienia relikwii św. Jozafata Kuncewicza na tle jego życia oraz dziejów jego doczesnych szczątków” ukazał się w Studiach Teologicznych w 1997 roku (Studia Teologiczne: Białystok, Drohiczyn, Łomża 15/1997). Został umieszczony w kolekcji cyfrowej bazhum.muzhp.pl i udostępniony do wykorzystania w ramach dozwolonego użytku. Poniżej zamieszczamy Wstęp bez przypisów oraz cały artykuł do pobrania w formacie PDF.

Artykuł przypominamy z okazji przypadającej w tym roku 400. rocznicy męczeńskiej śmierci Jozafata Kuncewicza (ca 1580- 12 XI 1623)  – biskupa unickiego, którego relikwie znajdują się w bazylice św. Piotra w Watykanie.

WSTĘP

Ojciec Święty Urban VIII ogłaszając Jozafata Kucewicza błogosławionym, w następujących słowach uzasadnia swoją decyzję z dnia 16 maja 1642 roku: „Na prośbę Najjaśniejszych Polski i Szwecji królów Zygmunta i Władysława IV, jak i na życzenie Metropolitów, Arcybiskupów, Biskupów: Wojewodów, Książąt, całego Kleru i całego Katolickiego Ludu Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego, całej Rusi, a także wielebnych Zakonników Bazylianów – sprawę Sługi Bożego Jozafata, Arcybiskupa Połockiego z tegoż Zakonu, za Chrystusa i Wiarę Katolicką, i za jedność z Kościołem Rzymskim umęczonego przez schizmatyków w Witebsku na Białej Rusi (…) należy zbadać dokładnie, a po uczynieniu tegoż, wpisać Go w poczet Męczenników” (Rzym, 14 XII 1642).

Natomiast papież Leon XIII, rozciągając Jego wspomnienie liturgiczne na cały Kościół napisze: „Święty Jozafat Arcybiskup Połocki przesławne światło ludów Polski i Rusi” (28 VII).

Przytaczam tuż na początku te dwie opinie, aby zwrócić uwagę na szczególny wymiar męczeństwa św. Jozafata, ktore dokonało się w przestrzeni wielopłaszczyznowej tak w znaczeniu narodowym, jak i kulturowym, a przede wszystkim religijnym. Męczeństwo to znalazło się na styku wielu tradycji, obyczajów i wyznań. To męczeństwo jest też ukoronowaniem podobnego w zasadniczej treści życia Jozafata Kuncewicza.

O św. Jozafacie napisano wiele. Obecny artykuł zostanie poświęcony głównie przedstawieniu różnych okoliczności, związanych z odnalezieniem relikwii św. Jozafata w czasie pierwszej wojny światowej, zgodnie z relacją O. Remberta, kapucyna, ktory pełnił obowiązki kapelana w armii niemieckiej i przez dłuższy czas przebywał w Białej Podlaskiej. W języku polskim, zdaje się, że jest to rzecz – jak dotychczas – nie znana. Warto więc zaznajomić się z tym opisem, który zostanie podany w streszczeniu.

Dla całości obrazu wypada również przynajmniej pokrótce przedstawić życie i męczeństwo św. Jozafata, dzieje jego relikwii oraz przybliżyć nieco osobę o. Remberta, jako autora opisu.

CZYTAJ CAŁY ARTYKUŁ W FORMACIE PDF>>> 

CZYTAJ RÓWNIEŻ NA NASZEJ STRONIE:

Michał Rożek: POLONIKA W KOŚCIOŁACH RZYMU>>>

Witold Zahorski: POLAK WE WŁOSZECH>>>

PRZEWODNIK PO WATYKANIE>>>

Michał Rożek w przewodniku POLONIKA W KOŚCIOŁACH RZYMU zamieścił następującą informację o relikwiach św. Jozafata Kuncewicza znajdujących się w bazylice św. Piotra:

„Otóż w prawej – od wejścia – nawie pod ołtarzem z mozaiką przedstawiającą „Mszę św. Bazylego” spoczywają relikwie św. Jozafata Kuncewicza, arcybiskupa połockiego, zabitego w roku 1623 przez mieszczan Witebska. Natychmiast po tej męczeńskiej śmierci rozpoczął się gwałtowny kult Kuncewicza. W roku 1642 papież Urban VIII ogłosił Jozafata błogosławionym. W związku z wojnami kozackimi zabezpieczono relikwie męczennika, przewożąc je z miejsca na miejsce. W XVIII stuleciu zrazu znalazły schronienie w kaplicy zamku Radziwiłłów w Białej Podlaskiej potem zostały przeniesione do tamtejszej cerkwi Bazylianów noszącej wezwanie św. Barbary. W roku 1867 papież Pius IX kanonizował Jozafata jako męczennika za unię brzeską. Rząd carski tępiący Unitów, nie mogąc przeszkodzić w kanonizacji nakazał bezwzględnie ukryć relikwie świętego, tak by nie stały się przedmiotem kultu. Zdjęto je z ołtarza w cerkwi św. Barbary w Białej Podlaskiej i potajemnie zamurowano w podziemiach tejże cerkwi. W ukryciu przetrwały aż do roku 1916. Odnalezione szczątki św. Jozafata natychmiast przewieziono do Wiednia, umieszczając je w greckokatolickim kościele św. Barbary. Tutaj odbierały cześć aż do roku 1949, kiedy przeniesiono je do Rzymu i umieszczono w bazylice św. Piotra, w osobnym ołtarzu św. Bazylego.” (s. 23)

Witold Zahorski w swoim vademecum POLAK WE WŁOSZECH napisał:

„W tej samej nawie [prawej od wejścia] pod ołtarzem z mozaiką Msza św. Bazylego złożone są zwłoki św. Jozafata Kuncewicza, zamordowanego w 1623 roku, a kanonizowanego 29 czerwca 1867 r. Przywieziono je do Rzymu skomplikowaną drogą z sowieckiego muzeum bezbożniczego, przez Wiedeń i Recanati.” (wyd. IV s. 93)

W PRZEWODNIKU PO WATYKANIE czytamy:

„Ołtarz św. Bazylego. Mozaikowa nadstawa ołtarza (1748-1751) została zaczerpnięta z malowidła P. Subleyrasa (1748). Bazyli, doktor Kościoła greckiego, żyjący w Kapadocji ok. Połowy IX w., odprawia mszę  w dniu Objawienia Pańskiego 372 r., w obecności cesarza Walensa. W szklanej urnie pod ołtarzem są przechowywane śmiertelne szczątki św. Jozafata Kuncewicza (1580-1623), biskupa i męczennika, kanonizowanego w 1867 r. i przeniesionego tutaj w listopadzie 1963 r.” (s. 80)

Oprac. Agata Rola-Bruni