Di W katedrze św. Piotra Apostoła w Faenzy (Duomo di Faenza) znajduje się niezwykły polonik – WOTUM WARSZAWY – chorągiew ufundowana w 1652 roku przez magistrat Warszawy i przesłana w dowód wdzięczności za ustanie epidemii dżumy do Faenzy – głównego ośrodka kultu Matki Bożej Łaskawej, którą o ratunek przed zarazą prosili mieszkańcy stolicy.
Dużych rozmiarów chorągiew została zawieszona pod kopułą lewej kaplicy transeptu, w której znajduje się cudowny wizerunek Matki Bożej Łaskawej (Madonna delle Grazie) z początku XV w. Do naszych czasów zachował się jedynie fragment dużego fresku, na którym Maryja trzymała w dłoniach sześć złamanych strzał. To właśnie ten fresk stał się wzorem dla obrazu Matki Bożej Łaskawej, poświęconego w 1651 roku Warszawie a znajdującego się obecnie w Sanktuarium MB Łaskawej Patronki Warszawy na Starym Mieście.
Więcej informacji o obrazie>>>
Więcej informacji o obrazie w języku włoskim>>>
Więcej informacji o Wotum Warszawy w języku włoskim>>>
NAPIS NA CHORĄGWI PO ŁACINIE:
VOTVM VARSAVIAE
VARSAVA NUNC ETIAM VOTIS TE VIRGO SALUTAT/ URBS CUPIT EFFIGIEM POPULIS REGIBUSQUE SALUBREM/ PALLADIUM VELUTI TEMPLO SERVARE PIORUM/ SIS EADEM HESPERIO FUERAS SUB SIDERE QUALIS/ SIS CUSTOS LECHIAE PATRONA ADMITTE VOCARI/ARCTOI POPULI CASIMIRIA SCEPTRA FOVETO/ ET PACEM LECHIAE FRACTASQUE OFFERTO SAGITTAS/ BELLAQUE CUM MORBIS OTHOMANICA PELLE SUB ARVA/ ATQUE TUOS AEDEMQUE TUAM DEFENDE MARIA
ŁACIŃSKI TEKST PRZETŁUMACZYŁ NA JĘZYK POLSKI O. WITOLD KOPER SJ:
“Warszawa również teraz pozdrawia Cię, Dziewico, i składa Ci śluby. Miasto pragnie zbawienny dla ludów i królestw obraz zachować jako tarczę ochronną w kościele pijarów. Bądź taką gwiazdą wieczorną, jaką byłaś pod niebem Południa. Bądź strażniczką Lechii. Pozwól nazywać Cię Opiekunką Ludu Północnego. Wspieraj berło Kazimierzowe. Podaruj Lechii pokój i połamane strzały. Wojny osmańskie oraz choroby odpędź daleko i broń także, Maryjo, swoich czcicieli i swoją świątynię.” (ŹRÓDŁO: www.laskawa.pl)
TŁUMACZENIE NA JĘZYK WŁOSKI:
VOTUM VARSAVIAE. Anche la città di Varsavia ora ti saluta o Vergine con le preghiere e desidera per i popoli e i regni la tua immagine, da rimanere come palladio di salvezza nel tempio dei tuoi devoti. Rimani quella stessa che fosti sotto la stella di Espero. Sii custode della Polonia; lasciati chiamare Patrona del popolo del settentrione; favorisci lo scettro di Casimiro; dà pace alla Polonia; mostra le saette spezzate; sotto i campi ottomani seppellisci le guerre con le malattie: Difendi Maria, i tuoi e la tua casa. (Źródło: www.faenza.amacitta.it)
Informacje o Wotum Warszawy znajdujemy m.in. w artykule Ryszarda Mączyńskiego pt. „Mater Gratiarum Varsaviensis. Wizerunki Madonny Łaskawej w sztuce polskiej”. CZYTAJ CAŁY ARTYKUŁ W PDF>>>
ROCZNIK HISTORII SZTUKI (t. XXI/1995, s. 249-315)
(fragment bez przypisów)
„Nie minął nawet rok cały od wystawienia obrazu Najświętszej Marii Panny w warszawskim kościele Pijarów, a jego magiczna siła już dała o sobie znać. Oto bowiem w roku 1652 „inną plagą – pisał Albrycht Stanisław Radziwiłł – mianowicie zarazą Bóg pokarał Rzeczypospolitą”. Pomór ten był wynikiem niedawnych polsko-kozackich zmagań militarnych, a rozniesiony został przez liczne przemarsze wojsk. Zarządzone w stolicy modły przed wizerunkiem patronki od zarazy odniosły pożądany skutek. Toteż magistrat w imieniu mieszkańców miasta ufundował Wotum Warszawy – wielką chorągiew, którą w dowód dziękczynienia przesłał w tymże roku do głównego ośrodka kultu Matris Gratiarum w Faenzy (il. 8, 9). W tamtejszej katedrze zachował się takowy proporzec: z jednej strony zdobią go ujęte w herbowy kartusz trzy złamane strzały – atrybut Marii, z drugiej zaś wypisano tekst solennej prośby: „narodu Kazimierza godność wspieraj, pokój Lechii i strzały złamane przynoś, a wojnę z chorobą otomańską odpędzaj”, które to błaganie w pełnym brzmieniu ogłosił też drukiem Hiacynt Orselli we wspomnianej broszurze z 1652 r. Jednak chorągwi jako całości nie można – jak to dotychczas czyniono – datować na połowę XVII, lecz dopiero na 1 połowę XVIII stulecia, trzeba zatem przyjąć, iż z pierwotnego daru pozostała jedynie inskrypcja, która wtórnie otrzymała zupełnie nową akantowo-regencyjną dekorację. Nie da się wszakże wykluczyć i takiej ewentualności, że w ogóle cała ta zdobnicza oprawa jest po prostu historyzującym produktem ubiegłego wieku.
Ową donację chorągwi – tak zresztą wydaje się jednoznaczną w swej wymowie – należy uznać za akt obrania przez magistrat Najświętszej Marii Panny Łaskawej patronką Warszawy (…)”
Wzmiankę o Wotum Warszawy zamieścił również Witold Zahorski w vademecum POLAK WE WŁOSZECH. W informacji o Faenzy napisał:
„FAENZA. Miasto to było zdobyte 4 lutego 1797 r. przez legionistów Henryka Dąbrowskiego.
W katedrze nad głównym ołtarzem zawieszony jest obecnie polski sztandar.
Kopia obrazu Matki Boskiej Łaskawej, czczonej w Faenzy, była przekazana królowi Janowi Kazimierzowi przez papieża Innocentego X w 1651 roku. Toteż wierni stąd czasami pielgrzymują do Warszawy, gdzie ta kopia się znajduje.
W tutejszym bogatym muzeum ceramiki (słowo fajans pochodzi od Faenza) są także polskie eksponaty.”
Z tak podanej informacji czytelnik może wysnuć błędny wniosek, że polski sztandar znajdujący się w katedrze pochodził z czasów obecności Legionów H. Dąbrowskiego we Włoszech.
O Wotum Warszawy pisało również L’OSSERVATORE ROMANO (nr 281/5 XII 1965).
Poniżej krótki fragment artykułu podpisanego EMME ZETA pt. “La Madonna di Faenza e la Polonia cristiana”:
“…da più di tre secoli il popolo polacco venera la stessa immagine faentina colà recata dal Nunzio Giovanni de Torres mentre infieriva una terribile epidemia definita dagli storici «mors nigra pestis». La città di Varsavia era stata particolarmente colpita dal morbo e confidava soltanto in un prodigio celeste. Recata la immagine della Madonna delle Grazie di Faenza sull’altare maggiore della chiesa dei Gesuiti, il popolo accorse con devozione profonda a pregare per la liberazione, e si dice che persino gli Ebrei invocassero allora la Madonna liberatrice. In breve la città venne liberata dal crudele flagello e la devozione da allora fu vivamente nell’altare privilegiato ornato di marmi e di pregevoli opere d’arte. La città di Varsavia inviò alla Cattedrale di Faenza un «voto» a forma di stendardo su cui stanno scritti esametri latini di cui diamo la traduzione: «Anche la città di Varsavia saluta Te, o Vergine, con voti e desidera conservare nel tempio dei Cristiani la Tua effigie come salutare palladio ai popoli ed ai principi. Sii la stessa, quale sei stata nella regione occidentale, sii custodia della Polonia e permetti di essere chiamata Patrona del popolo settentrionale; favorisci il regno di Casimiro e la pace della Polonia e offri al Signore le spezzate saette e caccia le guerre coi morbi sotto l’ara degli Ottomani e difendi, o Maria, i tuoi ed il tuo tempio.» Il «voto» sta ancora affisso nella cupola della Cattedrale di Faenza; l’antica immagine è rimasta, superstite alla distruzione del tempio dove da secoli si onorava in Varsavia.”
Oprac. Agata Rola-Bruni
Commenti