O działalności o. Hieronima Fokcińskiego SJ na rzecz Polonii. Wspomnienie w rocznicę śmierci

Pięć lat temu, 30 lipca 2018 roku, zmarł nagle w Rzymie o. Hieronim Fokciński SJ – długoletni rektor Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych – postać doskonale znana nie tylko w środowiskach naukowych Włoch i Polski, ale również w kręgach polonijnych na całym świecie.

„W niewątpliwie przeciążonym pracą zawodową życiu ks. dr. Fokcińskiego pomimo różnorakich zobowiązań znajdowały się miejsce i czas dla rodaków zamieszkałych w Rzymie i innych częściach Włoch” – powiedział w czerwcu 2013 roku ks. dr hab. Józef Wołczański w Laudacji podczas uroczystości nadania o. H. Fokcińskiemu SJ godności doktora honoris causa przez Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Materiały związane z uzyskaniem przez o. H. Fokcińskiego SJ godności doktora honoris causa zostały wydane drukiem. Można je pobrać w formacie PDF ze strony Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. POBIERZ PDF>>>

Poniżej zamieszczamy fragmenty tej publikacji (bez przypisów) dotyczące działalności o. H. Fokcińskiego SJ na rzecz Polonii.

Okładka publikacji zawierającej materiały związane z uzyskaniem przez o. Hieronima Fokcińskiego SJ godności doktora honoris causa

W Dyplomie nadania godności doktora honoris causa napisano po łacinie:

QUIAD CONSILIUM SOCIETATIS POLONORUM IN ITALIA ADMINISTRANDUM EIUSDEMQUE SODALITATIS/CURATOR COMMISIONIS CULTURA E SCIENTIAEQUE OPERA SUA OPTIME MERITUS EST

Fragment dyplomu. Czerwonym krzyżykiem zaznaczono informację o działalności o. H. Fokcińskiego w Związku Polaków we Włoszech

W Uchwale nr 19/2013 Senatu Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie z dnia 20 maja 2013 w sprawie nadania godności doktora honoris causa Wydziału Historii i Dziedzictwa Kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ks. dr. Hieronimowi Fokcińskiemu SI czytamy, iż otrzymuje ją m.in. za:

„prace w Zarządzie Związku Polaków we Włoszech oraz jako kurator działalności Komisji Kultury i Nauki tejże organizacji”.

Tekst Uchwały w formacie PDF dostępny na stronie Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. POBIERZ PDF>>>

Ks. prof. dr hab. Jacek Urban w Opinii w sprawie nadania godności doktora honoris causa Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie ks. dr. Hieronimowi Fokcińskiemu SI (s. 9-18) napisał:

(…) Można wyróżnić kilka ważnych pól zainteresowań i aktywności ks. dr. Hieronima Fokcińskiego. Są to między innymi: 1. działalność w Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych, 2. prace w Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, 3. zaangażowanie na rzecz Polonii, 4. dorobek naukowy. (…)

3. Zaangażowanie na rzecz Polonii

To znaczący obszar jego zainteresowań, obejmujący rozmaite działania: od pomocy polskim emigrantom we Włoszech, zwłaszcza po roku 1980, po współudział w pracach Związku Polaków we Włoszech (Associazione Generale dei Polacchi in Italia). To koordynacja współpracy i współorganizowanie okresowych zjazdów przedstawicieli polskich instytucji kulturalno-naukowych. Na szczególne wyróżnienie zasługuje jego udział w pracach dokumentujących udział środowisk polonijnych i wkład Polaków mieszkających w Italii. Rozumiejąc potrzebę dokumentacji licznych form obecności Polaków na ziemi włoskiej, w ramach współpracy z Fundacją im. J. S. Umiastowskiej podjął się wydawania takich serii wydawniczych jak: Monumenta Poloniae in Italia (od 1994) czy Polonica Włoskie – Polonica in Italia (od 2000). Współpracował w opracowaniu poloników w bibliotekach Rzymu, szukał mogił Polaków pochowanych na cmentarzach Rzymu oraz epitafiów Polaków w świątyniach Rzymu. Wspomnienia i wywiady z Polakami zamieszczał w „Świadectwa – Testimonianze”. Ks. Fokciński jest współautorem encyklopedii i biuletynów prezentujących postaci Polaków i instytucji polskich we Włoszech. Podjął współpracę z Polskim Instytutem Historycznym w Rzymie, a następnie z Polską Akademią Umiejętności w Krakowie w wydawaniu Acta nunciaturae Poloniae. W każdym z tych przedsięwzięć obecny jest ks. dr Fokciński. Wszedł do redakcji periodyku „Kronika Rzymska”, współpracował z biuletynem „Polonia Włoska”, przewodniczył Komisji Kultury i Nauki Związku Polaków we Włoszech (od 1996). Zawsze troszczył się o umocnienie pozycji polskich w Rzymie – w tym celu pozostaje w stałych, dobrych relacjach z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Kulturowego i Ambasadą Polską przy Stolicy Apostolskiej. (…)

Ks. prof. dr hab. Ludwik Grzebień SJ w Recenzji dorobku naukowego ks. dr. Hieronima Fokcińskiego SI na okoliczność nadania godności doktora honoris causa przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (s. 19-42) napisał:

(…) Proszony kiedyś o bibliografię, ks. Fokciński napisał: „Rezygnuję z zestawienia biogramów pisanych przede wszystkim do polonijnych słowników i encyklopedii. Myślę, że jest tego z 60 sztuk”. Należy jednak wymienić przynajmniej dwa polskie zbiory biogramów, których był współautorem i współredaktorem. Są to: Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii oraz Polonia włoska. Słownik Polaków i instytucji polskich we Włoszech, w którym przedstawił szereg sylwetek zasłużonych Polaków (Edmunda Eltera, Zenona Grocholewskiego, Edwarda Nowaka, Stanisława Piekuta, Kazimierza Przydatka, Eugeniusza Reczka, Kazimierza Skirmunta). W osobnych artykułach obok postaci papieża Jana Pawła II przedstawił m.in. postacie: Zofii Bułhak Jelskiej, Józefa Dużyka, Władysława Sas Kulczyckiego, ks. Jerzego Langmana, o. Michała Machejka, Józefa Michałowskiego, Jana Piekarskiego. (…)

Liczba informacji polonijnych i innych publikacji związanych z Polonią publikowanych przez ks. Hieronima Fokcińskiego jest trudna do oszacowania. (…) W osobnej pracy ks. Fokciński przedstawił Dzieje Ambasady Rzeczpospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej i jej archiwa w okresie powojennym. Pozostawił piękny album Monte Cassino. Informował o ważnych wydarzeniach w życiu Polonii włoskiej i wspominał polskie rocznice narodowe. (…)

W Laudacji dla ks. dr. Hieronima Fokcińskiego SI z okazji nadania mu godności doktora honoris causa przez Wydział Historii i Dziedzictwa kulturowego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie (s. 43-53) ks. dr hab. Józef Wołczański powiedział:

(…) W środowiskach naukowych Włoch i Polski prowadzących badania historyczne ks. dr Hieronim Fokciński SI jest osobą doskonale znaną i bez trudu rozpoznawalną. Dbając wszakże o prezentację w tym zróżnicowanym gronie różnorakich zasług kandydata do odbioru najwyższej godności uniwersyteckiej – doktoratu honoris causa, warto przypomnieć najważniejsze bodaj etapy jego drogi życiowej. (…)

W niewątpliwie przeciążonym pracą zawodową życiu ks. dr. Fokcińskiego pomimo różnorakich zobowiązań znajdowały się miejsce i czas dla rodaków zamieszkałych w Rzymie i innych częściach Włoch. Przez wiele lat ks. dr Fokciński należał do zarządu Związku Polaków we Włoszech, kierując do chwili obecnej pracami Komisji Kultury i Nauki tejże organizacji. Pomimo przykrych nieraz incydentów troszczył się o materialny aspekt życia polskich naukowców i studentów, prowadzących kwerendy w Rzymie, a szukających pomocy w strukturach kościelnych. Współpracuje z Biuletynem Informacyjnym „Polonia Włoska”, zamieszczając na jego łamach swoje artykuły. Podczas masowego exodusu Polaków na Zachód w dobie komunistycznego zniewolenia organizował w murach Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych okolicznościowe wystawy patriotyczne, odczyty i występy artystów polskich, a nawet tzw. biblioteczki hotelowe dla rodaków oczekujących we Włoszech na wyjazd do obcych krajów docelowego osiedlenia. Tego rodzaju gesty budziły w nich nadzieję realnego oparcia wobec nieznanej perspektywy życia na emigracji, a tym samym rodziły wiarę w dobro emanujące przez pośrednictwo wrażliwych ludzi. (…)

W Lectio magistralis z okazji otrzymania godności doktora honoris causa nadanego mu przez Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (s. 55-69) o. Hieronim Fokciński powiedział:

(…) Tak się złożyło, że kierując Papieskim Instytutem Studiów Kościelnych w Wiecznym Mieście, w ramach organizowanych odczytów oraz różnych spotkań z Polonią mogłem zawsze liczyć na obecność i wystąpienie kard. Karola Wojtyły. W zasadzie nigdy mi nie odmówił. Tylko raz nie dotrzymał danej obietnicy, ale to z powodu niespodziewanego wydarzenia, które miało miejsce 16 października 1978 roku. (…)

O. Hieronim Fokciński SJ z Janem Pawłem II podczas wizyty papieża w Papieskim Instytucie Studiów Kościelnych w dniu 8 lutego 1981 r. GALERIA ZDJĘĆ z tej wizyty na stronie Instytutu (Źródło: Archiwum PISK)

Ojciec Hieronim Fokciński SJ zmarł nagle w dniu 30 lipca 2018 roku w Rzymie, w przeddzień uroczystości św. Ignacego Loyoli – założyciela zgromadzenia jezuitów, do którego wstąpił w 1954 roku. Został pochowany w kaplicy Zgromadzenia na Cmentarzu Campo Verano w Rzymie.