ROK 1920: Niepodległa Polska po raz pierwszy na Biennale w Wenecji!

Obraz Wł. Jarockiego „Zima w Karpatach” z Katalogu Wystawy

Z okazji otwarcia 59. Międzynarodowej Wystawy Sztuki – LA BIENNALE DI VENEZIA 2022 pragniemy przypomnieć kilka faktów związanych z obecnością Polski na XII Biennale w Wenecji w roku 1920. Pomimo ogromnych trudności i skomplikowanej sytuacji politycznej, w specjalnie zabezpieczonym wagonie pod eskortą oddziału skautów, do Wenecji przyjechało przeszło sto prac ponad trzydziestu polskich artystów. Za organizację pawilonu polskiego odpowiedzialny był malarz Władysław Jarocki. Komisarzem z ramienia rządu polskiego został Antoni Madeyski – polski rzeźbiarz na stałe mieszkający w Rzymie.

Ilustracja z Katalogu przedstawiająca rzeźbę A. Madeyskiego „Chart”

Obecność Polski na Wystawie komentował m.in. krakowski „Czas”. W całości przytaczamy informacje, które ukazały się na łamach tego dziennika w dniu 6 maja (nr 107) oraz 21 czerwca (nr 145) 1920 roku. Więcej informacji o XII BIENNALE można znaleźć w Katalogu Wystawy, który dostępny jest w całości na stronie: https://archive.org/details/ladodicesimaespo00sapo/page/56 .

CZAS nr 107 z dnia 6 maja 1920 roku (Kronika s. 2.)

Wystawa w Wenecyi. W tych dniach otwarta będzie w Wenecyi międzynarodowa wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki. Na wystawie tej Polska posiadać będzie własny odrębny pawilon, w którym zgromadzono pierwszorzędne współczesne prace naszych artystów. Na organizatora wystawy weneckiej wybrano artystę malarza p. Wł. Jarockiego. Ostatecznie, po przezwyciężeniu wielu trudności, wypływających z niechęci prywatnych właścicieli do wysłania swych obrazów w obecnych czasach za granicę, udało się zgromadzić przeszło sto prac. W specyalnie zabezpieczonym wagonie pod eskortą oddziału skautów prace polskie przybyły 12 bm. do Wenecyi. Przybycie dzieł sztuki polskiej wywołało w Wenecyi przychylne zainteresowanie i już obecnie, sądząc z całości wystawy polskiej, można być pewnym, że zajmie ona jedno z pierwszych miejsc na wystawie międzynarodowej. W pawilonie naszym w Wenecyi są prace: Chełmońskiego, Fałata, Ruszczyca, Mehoffera, Lenca, Krzyżanowskiego, Weissa, Kędzierskiego, Axentowicza, Kamockiego, Pieńkowskiego, Filipkiewicza, Stankiewiczówny, Szczyglinskiego, Jarockiego, Sichulskiego, Kuny, Dunikowskiego, Wittiga, Ostrowskiego, Biernackiego, Skoczylasa, Rubezaka, Pankiewicza, Wyczółkowskiego, Stryjeńskiej, Pruszkowskiego, Pautscha, Rzeckiego, Kamińskiej i Borowskiego.

CZAS nr 145 z dnia 21 czerwca 1920 roku (Kronika s. 2.)

Międzynarodowa wystawa sztuki. Z Wenecyi piszą do Kuryera Warszawskiego: Dnia 12 maja otwartą została miedzynarodowa wystawa sztuki plastycznej w Wenecyi. Otwarcia dokonał reprezentujący rząd włoski książę di Udine. Z senatorów byli obecni: Grimani, dawny prezes wystawy, Molmenti, wiceminister sztuk pięknych i Bordiga, obecny prezes wystawy. Wszyscy trzej przemawiali podczas otwarcia, a prezes Bordiga witał specjalnym zwrotem Polskę, wyrażając swą radość, iż odrodzone i młode państwo, pomimo olbrzymich trudności, wzięło udział w tej międzynarodowej reprezentacyi sztuki, kultury i twórczości narodowego ducha. Na obecnej wystawie Polska otrzymała po raz pierwszy oddzielny pawilon. Urządzenie jego powierzono p. Jarockiemu. Między innymi wystawili swe dzieła: Fałat, Kossak, Weiss, Ruszczyc, Filipkiewicz, Kamocki, Lenc, Krzyżanowski, Wyczółkowski, Pankiewicz, Pautsch, Chełmoński, Jarocki, Sichulski, Pruszkowski, Stryjeńska, Rogulski, Kamińska. Odzielną salę zajęły witraże Mehoffera. Następnego dnia po otwarciu wystawy p. Jarocki podejmował obiadem około trzydziestu osób ze świata artystycznego włoskiego. Obecni byli przedstawiciele władz polskich, p. Janiszowski konsul polski w Rzymie i p. Madeyski, jeneralny komisarz wystawy z ramienia rządu polskiego.

Oprac. Agata Rola-Bruni