Di Ksiądz prał. Stanisław Janasik był przez dziesięć lat rektorem polskiego kościoła św. Stanisława B.M. w Rzymie. Zmarł nagle w dniu 6 grudnia 1942 r. Po odprawionych egzekwiach w kościele św. Stanisława B.M. przez biskupa O’Rourke, ks. Janasik pochowany został na rzymskim cmentarzu Campo Verano w grobowcu sióstr zmartwychwstanek, w którym spoczywa do dziś. Z okazji kolejnej rocznicy śmierci, przypominamy sylwetkę ks. rektora Janasika, koncentrując się na rzymskim okresie jego życia.
Ks. Stanisław Janasik pochodził z rodziny robotniczo-mieszczańskiej. Po złożeniu egzaminu maturalnego, wstąpił do poznańskiego seminarium duchownego, wyróżniał się sumiennością i pobożnością, pięknie pisał po polsku, łacinie i niemiecku. W 1906 roku wysłany został do Rzymu, aby tam, mieszkając w Kolegium Polskim (obecnie w reorganizacji) studiować prawo kanoniczne na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim. Święcenia kapłańskie przyjął w 1907 roku.
Studia w Rzymie ukończył doktoratem 18 lipca 1908 roku. Po powrocie do Polski zajmował różne ważne stanowiska. W 1927 roku otrzymał godność prałata, w marcu 1930 roku otrzymał zawiadomienie, że Ojciec św. mianował go audytorem Roty Rzymskiej. „Jako sędzia w najwyższym trybunale kościelnym, dzięki swej sumienności, pracowitości, cichości, jakby nieśmiałości, i rzetelnej wiedzy, zyskał sobie uznanie wśród prałatów watykańskich.” (J. Glemp)
Po powrocie do kraju pierwszego w niepodległej Polsce rektora kościoła polskiego w Rzymie – księdza prał. Józefa Florczaka – ks. Stanisław Janasik zajął jego miejsce. Ze względu na zły stan techniczny budynków początkowo mieszkał u sióstr nazaretanek przy via Macchiavelli. Na stałe do Hospicjum przeniósł się 24 XII 1931 roku, by kierować pracami remontowymi. W książce o. M. Machejka czytamy: „…ks. Janasik zajął się odnowieniem kościoła. Według projektu rzeźbiarza Antoniego Madeyskiego, który mieszkał w hospicjum, na miejsce zniszczonych antependiów ołtarzowych z jedwabiu zostały zrobione antependia z marmuru. Roboty rzeźbiarskie w marmurze różnokolorowym zostały wykonane pod kierunkiem pani Giustiny Guazzaroni w r. 1935. Ks. St. Janasik z własnych oszczędności pokrył koszty odnowienia ołtarza św. Stanisława BM, a ks. T. Wyskota Zakrzewski, prowizor Kościoła, zapłacił odnowienie ołtarza św. Jadwigi Śląskiej. Świadczą o tym dwie tablice wmurowane przy tych ołtarzach. Koszty budowy innych ołtarzy zostały pokryte z ofiar episkopatu Polski oraz dobrodziejów świeckich i kościelnych. Sprawiono wtedy bardzo dobre organy, które służą do dzisiaj. Koszty odnowienia świątyni wyniosły 106.951 lirów włoskich, z czego 40.000 złożyli biskupi polscy i kler z całej Polski. Resztę pokryto z innych ofiar i pożyczki. Odnowiono 5 ołtarzy, wymalowano i pozłocono na nowo świątynię. Wszystko to było możliwe dzięki energii, odwadze i umiejętnościom organizacyjnym ks. prał. St. Janasika.” (Michał Machejek “400 lat Kościoła i Hospicjum św. Stanisława w Rzymie”)
Główny wysiłek ks. Stanisława Janasika zmierzał do wyjaśnienia historycznego i prawnego charakteru Fundacji Hozjańskiej. „Na tym polu odniósł pełny sukces. Skutecznie i przekonywająco wyjaśnił charakter czysto-kościelny Fundacji. Dnia 28 IV 1939 r. skierował do Ojca św. Piusa XII memoriał, w którym przedstawił stan prawny i ekonomiczny Kościoła św. Stanisława w Rzymie, prosił o kondonację wszystkich ciężarów obciążających fundację i przeznaczenie dóbr Kościoła dla właściwych celów fundacji, dla oddawania czci Świętym Patronom Polski w Rzymie i dla innych właściwych przeznaczeń.” – pisze o. M. Machejek. Warto zapoznać się z pracą ks. Janasika pt. „La chiesa e l’ospizio di S.Stanislao V.M. in Roma”, która została opublikowana w 1937 roku na łamach czasopisma Collectanea Theologica (t. 18/1-2, s. 279-326)
II WOJNA ŚWIATOWA
„W r. 1939 Sekretariat Stanu odradził mu wyjazd do Polski, ze względu na zbliżający się wybuch wojny” – pisze ks. Józef Glemp. Czy ks. Janasik posłuchał tej rady? W artykule Mariana Fąka „Dzieje okupacyjne Kapituły Metropolitalnej w Poznaniu” (ks. Janasik był kanonikiem honorowym tej Kapituły od 1924 r.) czytamy: „Ks. Dr. Stanisław Janasik, prałat domowy, audytor Trybunału Św. Roty Rzymskiej i rektor Kościoła św. Stanisława w Rzymie, zdołał pomimo wojny powrócić na swe stanowisko do Rzymu.”
O działalności ks. Janasika jako rektora kościoła i hospicjum św. Stanisława B.M. w okresie II wojny światowej wiemy niewiele. Nawet o. M.Machejek OCD całkowicie omija ten okres w swojej pracy. Z artykułu ks. Józefa Glempa (późniejszego prymasa Polski) dowiadujemy się, że: „Podczas wojny stał się opiekunem i doradcą wielu Polaków, których fale wojny licznie wyrzucały na brzegi Tybru. Dzięki odzyskanemu Hospitium św. Stanisława przy via Botteghe Oscure mógł, w miarę skromnych możliwości, służył pomocą. Po odprawieniu rekolekcji adwentowych w Watykanie, zmarł nagle wieczorem w niedzielę, dnia 6. XII. 1942 r. Pochowany został na cmentarzu w Rzymie.”
W artykule Lechosława Lameńskiego “Rzymskie wspomnienie Antoniego Madeyskiego. Przyczynek do twórczości artysty” czytamy: “w czasie wojny demolowano rzeźby Madeyskiego na rozkaz ks. Janasika dla zrobienia w piwnicach hospicjum św. Stanisława schronu przeciwlotn.” L. Lameński cytuje w swoim artykule ks. Jerzego Langmana, który był właścicielem kilku rzeźb Antoniego Madeyskiego.
Z artykulu ks. bp. Jana Kopca “Z dziejów Papieskiego Instytutu Polskiego w Rzymie do 1945 roku” (Nasza Przeszłość 79/1993, s. 335-359) dowiadujemy się, że “Po śmierci ks. prałata S. Janasika, zarządcy Hospicjum przy kościele św. Stanisława, tymczasową opiekę nad tym domem sprawował ks. J. Młodochowski”, który podobnie jak ks. Janasik zmarł zupełnie nieoczekiwanie w dniu 24 lipca 1943 r. i został pochowany na cmentarzu Campo Verano w grobowcu sióstr zmartwychwstanek. W okresie sprawowania opieki nad kościołem i Hospicjum św. Stanisława B.M., ks. Józef Młodochowski kilka godzin dziennie przebywał w tej placówce. Podobnie jak ks. Janasik, zajmował się uchodźcami, którzy przybywali do Rzymu.
Drobną wzmiankę o śmierci ks. St. Janasika znajdujemy w informacji o pogrzebie jego gospodyni – p. Katarzyny Przybyła (†1956), opublikowanej w Duszpasterzu Polskim Zagranicą (nr 2/31 z 1957 r.)
POLSKA KRONIKA ZAGRANICZNA
„Rzym. – Dnia 17 XI [1956] odbył się pogrzeb śp. panny Katarzyny Przybyły, od 25 lat gospodyni Rektora Kościoła św. Stanisława. Podczas wojny, po śmierci Rektora, śp. ks. Prałata Stanisława Janasika, skazana wyłącznie na Opatrzność Boską, utrzymała się z ciężkiej pracy fabrycznej, lecz posterunku nie opuściła. Zdołała przechować skarby i aparaty liturgiczne i uchronić je od grabieży okupantów. Requiem celebrował i mowę żałobną wygłosił ks. Arcybiskup Gawlina. Wśród obecnych zauważyliśmy p. Ambasadora Papée, Księży Prałatów: Filipiaka, Meysztowicza, Manthleya i Lorenca, około 35 księży i kleryków, Siostry polskie z Matką Generalną Symplicytą na czele oraz wielu Rodaków. Pogrzebem zajmował się ks. dr Przekop.”
MIEJSCE SPOCZYNKU KS. JANASIKA
Ks. prał. Stanisław Janasik – rektor Kościoła św. Stanisława B.M. w Rzymie pochowany został tymczasowo w grobowcu Sióstr Zmartwychwstanek na cmentarzu Campo Verano. Taką informację podaje M.I. Kwiatkowska w książce „Groby polskie na cmentarzach Rzymu” (wyd. 1999). Nic mi nie wiadomo na temat przeniesienia szczątków ks. Rektora do innego grobu. Jest to więc miejsce, w którym Polacy mogą okazywać wyrazy pamięci temu, o którym M. Machejek napisał: „w ciągu dziesięciolecia swojego rektorowania (1932-1942) zapisał się złotymi głoskami w historii Kościoła i Hospicjum św. Stanisława.”
Agata Rola-Bruni
CZYTAJ RÓWNIEŻ:
JÓZEF GLEMP: Ks. Stanisław Janasik (1882—1942)>>>
Kościół polski w Rzymie: tożsamość i reprezentacja w perspektywie sztuki>>> (w tej książce wiele ciekawych informacji o rektorowaniu ks. St. Janasika w kościele św. Stanisława B.M.)
Commenti